ورق استیل به‌عنوان یکی از مقاوم‌ترین آلیاژهای مورد استفاده در صنعت شناخته می‌شود. اما این تصور که استیل هرگز دچار خوردگی نمی‌شود، آنقدرها هم درست نیست. ترکیبات کروم، نیکل و سایر عناصر آلیاژی به ایجاد یک لایه محافظ روی سطح استیل کمک می‌کنند. اما شرایط محیطی نامناسب، تماس با مواد خورنده یا آسیب‌دیدگی این لایه می‌تواند شروعی برای فرسایش تدریجی باشد.

شناخت عوامل موثر بر خوردگی ورق استیل و روش‌های جلوگیری از آن که در این متن توضیح می‌دهیم، هزینه‌های نگهداری و تعمیرات این فلز را به شکل قابل توجهی کاهش می‌دهد.

خوردگی ورق استیل چیست؟

خوردگی ورق استیل زمانی به وضعیتی گفته می‌شود که ساختار سطحی استیل تحت تاثیر واکنش‌های شیمیایی یا الکتروشیمیایی آسیب ببیند.

استیل به‌واسطه وجود مقدار قابل‌توجهی کروم (بیش از ۱۰/۵ درصد) قادر است یک لایه محافظ اکسیدی روی سطح خود ایجاد کند، اما این سپر مقاوم همیشه پایدار نمی‌ماند.

قرار گرفتن در معرض شرایط نامناسب مانند رطوبت بالا، تماس با مواد اسیدی یا نمکی، دمای زیاد یا خراشیدگی سطح، باعث تضعیف این لایه و از بین رفتن حفاظ طبیعی فلز می‌شود. در چنین وضعیتی فرآیند خوردگی ورق استیل آغاز می‌شود و ممکن است به شکل لکه‌های زنگ‌زدگی، تغییر رنگ، پوسته‌پوسته شدن یا حتی آسیب‌های ساختاری عمیق در ورق دیده شود.

عوامل موثر بر خوردگی و زنگ زدگی ورق استیل

زنگ زدن ورق استیل نتیجه مجموعه‌ای از شرایط محیطی، فیزیکی و شیمیایی است که هرکدام به‌نوعی در تضعیف لایه محافظ آن نقش دارند. مهم‌ترین این عوامل عبارت‌اند از:

شرایط محیطی و مواد شیمیایی مهاجم

حضور دائمی بخار آب یا تماس مکرر با رطوبت خصوصاً در مناطق ساحلی، باعث تشدید واکنش‌های خوردگی می‌شود.

موادی مانند نمک دریا، آب شور، محلول‌های صنعتی حاوی کلرید و حتی برخی شوینده‌ها می‌توانند لایه محافظ استیل را تخریب کنند و روند خوردگی را سرعت دهند.

همچنین محیط‌هایی که در آن‌ها مواد خورنده‌ مانند اسید سولفوریک، نیتریک یا کلریدریک وجود دارد، مقاومت طبیعی استیل را به‌طور قابل‌توجهی کاهش می‌دهند و موجب تخریب سطح فلز می‌شوند.

صدمه‌دیدن لایه اکسید کروم

استیل به‌لطف لایه نازکی از اکسید کروم خاصیت ضدخوردگی دارد. اما هرگونه آسیبی به این لایه بر اثر خراشیدگی، سایش، عملیات برش و فرمینگ یا حتی تماس طولانی با برخی مواد شیمیایی، سطح فلز را در برابر عوامل خورنده بی‌دفاع می‌سازد.

خوردگی گالوانیکی

وقتی استنلس استیل در کنار فلزات دیگر قرار بگیرد و محیط نیز مرطوب باشد، بین آن‌ها یک واکنش الکتروشیمیایی شکل می‌گیرد. در این فرایند، استیل سریع‌تر دچار خوردگی خواهد شد.

این مسئله بیشتر در ترکیب ورق استیل نسوز با فلزاتی مانند فولاد، مس، برنج یا آلومینیوم دیده می‌شود.

تنش‌های حرارتی و مکانیکی

افزایش دما یا وارد شدن فشارهای مداوم، ساختار استیل را مستعد خوردگی می‌کند.

در صنایع جوشکاری نیز گرمای بالا می‌تواند باعث کاهش مقدار کروم شود.

آلودگی سطح و نگهداری نامناسب

وجود ذرات فلزی، آلودگی‌های صنعتی، چربی‌ها و سایر آلاینده‌ها روی سطح استیل، شرایط لازم برای خوردگی را ایجاد می‌کند. 

همچنین عدم تمیزکاری منظم یا استفاده از روش‌های اشتباه در نظافت، عمر انواع ورق به خصوص توری استیل را کاهش می‌دهد.

انواع خوردگی ورق استیل

جالب است بدانید خوردگی استیل دارای انواع مختلفی است که در ادامه به مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم.

خوردگی حفره‌ای

این نوع خوردگی بیشتر در محل‌هایی اتفاق می‌افتد که استیل در معرض یون‌های کلرید قرار دارد. در چنین شرایطی، نقاط بسیار ریز روی سطح فلز تخریب و به حفره‌های عمیق تبدیل می‌شوند.

این حفره‌ها ممکن است تا لایه‌های داخلی فلز پیش بروند و استحکام آن‌را به‌شدت کاهش دهند.

خوردگی شیاری

معمولاً در بخش‌هایی از سازه ایجاد می‌شود که هوای آزاد و اکسیژن به‌خوبی به آن‌ها نمی‌رسد. در این فضاهای محدود، کلریدها تجمع می‌یباند و به لایه محافظ استیل حمله می‌کنند.

خوردگی بین‌دانه‌ای

در این حالت، تخریب فلز از مرز دانه‌های ساختاری آن آغاز می‌شود.

معمولاً زمانی رخ می‌دهد که استیل در معرض دماهای بالا قرار بگیرد. این افزایش حرارت باعث می‌شود کروم نقش محافظتی خود را از دست بدهد.

خوردگی تنشی

هنگامی‌که استیل همزمان تحت تنش مکانیکی و یک محیط خورنده قرار بگیرد، امکان ایجاد ترک‌های ریز و شکست ناگهانی وجود دارد. این نوع خوردگی‌ها بسیار خطرناک هستند،‌ چراکه تعداد ترک‌ها خیلی زود بیشتر می‌‌شود‌.

خوردگی گالوانیکی

زمانی رخ می‌دهد که استیل در کنار یک فلز متفاوت قرار می‌گیرد و محیط نیز رسانا باشد.

در این وضعیت، اختلاف پتانسیل بین دو فلز باعث می‌شود استیل سریع‌تر خورده شود. این مسئله در اتصالات ترکیبی یا سازه‌هایی که چند نوع فلز در کنار هم دارند، رایج است.

از دست ندهید: ناودانی استیل چیست؟

راه‌های جلوگیری از خوردگی ورق استیل

مهم‌ترین کارهایی که برای جلوگیری از زنگ زدن ورق استیل می‌توانید انجام دهید شامل موارد زیر است:

• ایجاد پوشش‌های محافظتی
• تمیزکاری و نگهداری صحیح
• جلوگیری از تماس با فلزات دیگر
• استفاده از محلول‌های شستشوی مناسب
• خشک کردن استیل بعد از شستشو
• پاک کردن فوری لکه‌ها و آلودگی از سطح استیل